PROJECT IN DE KIJKER  

 

GESLAAGD EXPERIMENT IN VORSELAAR 

 

 

Van dokterswoning naar zes BEN-appartementen  

 

Bouwkundig erfgoed en energiezuinigheid met elkaar verzoenen? Het is niet vanzelfsprekend. Sociale huisvestingsmaatschappij Zonnige Kempen ging de uitdaging aan en realiseerde zes BEN-appartementen in een voormalige dokterswoning uit het interbellum. Daarbij bleef het karaktervolle exterieur zo goed mogelijk bewaard.  

Het huis Van Bockstal is een vertrouwd beeld aan de Markt in het centrum van Vorselaar. De imposante woning in nieuwe zakelijkheid dateert uit 1935 en werd opgetrokken voor de huisdokter Van Bockstal en zijn kroostrijke gezin. 

Onder impuls van de gemeente kon SHM Zonnige Kempen de woning aankopen voor 386.000 euro. De diepe tuin geeft uit op de Merellaan, wat de mogelijkheid geeft om nog zeven woningen bij te bouwen. De garage naast de woning werd gesloopt om een doorsteek te maken voor wandelaars en fietsers, het Dr. Van Bockstalpad. 

 

 

 

Co-creatie in het renovatieproces 

 

De realisatie maakte deel uit van het project EnergieNeutraal Levensloopbestendig Bouwen (ENLEB). Zo kreeg het renovatieteam met Livin’ Architecten en studiebureau Enerdo de ondersteuning van heel wat partners, waaronder Kamp C, UC Leuven-Limburg en Thomas More. Samen gingen zij aan de slag met diverse innovatieve technieken. 

 

Een huzarenstukje 

 

Aan het volume en de buitengevels werd met het oog op de erfgoedwaarde nauwelijks geraakt. Voor de opdeling in zes appartementen besliste het renovatieteam om de binnenzijde wel grondig te strippen. Zo vervingen ze voor de brandveiligheid alle houten vloeren door beton met potten en balken. Ook werden de binnenmuren losgekoppeld van de buitenmuren voor een continue binnenisolatie zonder koudebruggen. Een schouw langs de gevel verdween en maakte plaats voor een verticale lichtstraat, omkaderd in cortenstaal. De hieruit gerecupereerde gevelstenen kwamen goed van pas voor het herstellen van ontstane littekens. In het kader van circulair bouwen werden ook de parket- en tegelvloeren elders herbruikt. 

 

 

 

Ieder zijn eigen voordeur 

 

De diepe rondboogdeur en een bestaande zij- en achterdeur geven toegang tot de drie gelijkvloerse appartementen. Achteraan voegde het renovatieteam een stalen trap toe die leidt naar de drie bovenliggende appartementen. Een ruim dakterras doet dienst als gemeenschappelijke buitenruimte. Verder werden de borstweringen discreet verhoogd met behoud van de karakteristieke dakrandelementen. Bovendien is de woning volledig onderkelderd met ruimte voor een gemeenschappelijke fietsenberging en individuele kelderbergingen.  

 

Proeftuin voor innovatieve technieken 

 

De appartementen zijn uitgerust met een staalkaart aan innovatieve en duurzame technieken voor de verwarming en het sanitair. Zo installeerde het renovatieteam er een zonneboiler, een brandstofcel en een lucht-waterwarmtepomp in combinatie met hybride zonnepanelen en een alles-in-één-lucht-waterwarmtepomp met een ventilatiesysteem D. Eén appartement bevat naast een elektrische installatie op wisselstroom (AC) ook een installatie op gelijkstroom (DC). Met gelijkspanningstechnologie kunnen elektrische toestellen rechtstreeks op energie van zonnepanelen werken zonder die eerst op het elektriciteitsnet te zetten. Dat gebeurde in samenwerking met UCLL. Het appartement zal tijdelijk als demo-eenheid fungeren. Het opzet is om al die nieuwe technieken te testen in een reële woonomgeving. Thomas More zal het energieverbruik van de diverse installaties monitoren. 

 

 

 

Kennisdeling en inforuimte 

 

Onder het modernistische bowwindow bevindt zich een inforuimte voor bezoekers of toevallige passanten. Je leert er meer over de woning zelf, de renovatiewerken, de gebruikte technieken en het project ENLEB. Voor zulke innovatieve projecten gaat SHM Zonnige Kempen vooraf op zoek naar extra financiële steun. Zonder subsidies van Europa, de Vlaamse overheid en de provincie Antwerpen was dit project niet haalbaar binnen de kostprijsnormen van de VMSW (conformiteit 108%). De renovatiekosten bedroegen 978.000 euro of 163.000 euro per appartement, exclusief btw en studiekosten.   

 

 

Scan de QR-code voor meer informatie   

 

Tekst: Wouter Bosmans, deskundige energie en bouwtechniek 
Foto's: SHM Zonnige Kempen